Schwytanie przestępcy to wielokrotnie niełatwa sprawa. Aby zrozumieć motywy jego działania i dopasować je do konkretnych podejrzanych, trzeba wykonać dokładny portret psychologiczny. To właśnie dzięki niemu, o ile tylko dobrze się go dopracuje, schwytane zostają osoby, zagrażające niewinnym ludziom, które popełniły już jakieś wykroczenia.
Tworzenie portretu psychologicznego sprawcy polega na poddaniu analizie jego działania. Najważniejszą jego część stanowi wychwycenie w tym zachowaniu cech charakterystycznych dla niego, by móc sklasyfikować jego osobowość. Oczywiście, same sygnały, jakie w pewien sposób wysyła do otoczenia przestępca, popełniając dany czyn, dają jedynie prawdopodobny obraz jego psychiki, nie można więc o nim mówić ze stuprocentową pewnością.
Przy konstruowaniu portretu bardzo ważna jest też postać ofiary. Jej zachowanie oraz cechy szczególne często potrafią powiedzieć wiele o sprawcy. Portrety psychologiczne najbardziej użyteczne okazują się w przypadku seryjnych morderców, których zbrodnie mają jakieś konkretne cechy wspólne.
Nie zawsze ich tworzenie jest jasne i proste – dowodem może być chociaż problem z określeniem profilu osobowościowego antybohatera głośnej sprawy kryminalnej – Kuby Rozpruwacza.